Liệu những tác dụng của củ dền có thật sự tốt cho sức khỏe như lời đồn ?

 Củ dền (củ dền đỏ) là một trong nhiều loại củ cải ngọt (Beta vulgaris), thuộc họ Dền, được trồng nhiều ở Bắc Mỹ, Trung Mỹ và nước Anh.

Củ dền có 2 màu: màu tím than và màu đỏ thẫm, vỏ đen xù xì. Trong tự nhiên có 2 dạng là củ dền dài và củ dền tròn. Ruột củ dền có nhiều khoang đậm nhạt khác nhau, tạo thành các vòng tròn đồng tâm.

Từ lâu, củ dền đã được vinh danh là một loại củ quý bởi những tác dụng của củ dền đối với sức khỏe là vô cùng tuyệt vời.

1. Củ dền có tác dụng gì?

Theo y học cổ truyền, củ dền là loại rau củ có vị ngọt, hơi đắng, tính hàn. Tác dụng của của dền giúp thông tân, khai vị, mạnh tỳ, hạ khí, bổ nội tạng, mát máu. Ngoài ra, ăn củ dền còn giúp làm thông huyết mạch, khỏi đau đầu và sườn hông căng tức. Hạt củ dền giúp làm mát cơ thể và ra mồ hôi, lá củ dền giúp tiêu sưng viêm.

Củ dền chứa nhiều chất dinh dưỡng hỗ trợ sức khỏe (Nguồn: Internet)

Với y học hiện đại, các nhà khoa học cho rằng, màu đỏ tươi của củ dền chính là hỗn hợp tự nhiên của màu vàng thực vật (betacyanin) và màu tím (betaxanthin). Những màu này là hóa chất thực vật, đồng thời cũng là chất chống oxy hóa để giúp cơ thể chống lại các gốc tự do.

Khi có những nghiên cứu chuyên sâu về củ dền, người ta đã phát hiện ra một số tác dụng cụ thể của củ dền đối với sức khỏe như:

1.1 Bảo vệ gan

Trong củ dền có một chất gọi là beta cyanin. Đây là chất có thể giúp ngăn ngừa tình trạng mệt mỏi, tăng cường chức năng gan, tạo hiệu ứng dây chuyền đến các mạch máu để loại bỏ các độc tố trong gan cũng như chống lại sự hình các lớp mỡ. Do đó, ăn củ dền thường xuyên giúp làm giảm “công việc” của gan, cải thiện tình trạng mệt mỏi ở gan.

1.2 Giúp thư giãn thần kinh

Hợp chất có tên là beta cyanin trong củ dền cũng là chất giúp thư giãn thần kinh con người nhờ kích thích quá trình tổng hợp serotonin vốn là chất dẫn truyền thần kinh.

1.3 Giảm cân

Củ dền chứa ít calo và nhiều nước nên rất tốt trong việc giảm cân. Hơn nữa, trong củ dền cũng chứa nhiều protein và chất xơ, đây là 2 dưỡng chất quan trọng để giúp duy trì cân nặng hợp lý.

1.4 Cải thiện tình trạng thiếu máu

Củ dền chứa hàm lượng chất sắt cao, có thể giúp tái tạo và kích các tế bào máu, cải thiện tình trạng thiếu máu. Hàm lượng chất đồng trong củ dền lại giúp tái tạo sắt cho cơ thể. Đồng thời, ăn củ dền cũng giúp tăng lượng oxy cần thiết cho cơ thể.

1.5 Bảo vệ tim mạch

Nhiều nghiên cứu cho rằng, củ dền hay nước ép củ dền đều có chức năng hạ cholesterol, chống oxy hóa nhờ có chất betacyanin và betaxanthin. Chính vì thế, loại củ này được cho là một ‘trợ thủ đắc lực’ trong việc bảo vệ tim mạch và triệu chứng đột quỵ.

1.6 Ổn định huyết áp

Chính hàm lượng nitrat cao trong củ dền giúp loại củ này có tác dụng rất tốt đối với các vấn đề về huyết áp. Tất cả các tính năng chữa bệnh và dược tính của củ dền đều được ghi nhận là có thể giúp huyết áp bình thường trở lại.

Ăn củ dền có thể giúp làm ổn định huyết áp (Nguồn: Internet)

1.7 Tác dụng hạ đường huyết

Các nhà khoa học còn cho biết, chất nitrat được tìm thấy trong củ dền có thể giúp giảm đường huyết. Nguyên nhân là do thành phần nitrat vô cơ trong củ dền khi vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành khí nitrat oxide (NO). Loại khí này giúp cho các mạch máu tăng dòng chảy, đưa oxy và các chất dinh dưỡng vào tế bào cơ dễ dàng hơn.

1.8 Giảm xơ vữa động mạch

Màu đỏ thẫm trong củ dền mang đến tác dụng tốt trong việc làm giảm xơ vữa động mạch, vì chúng có khả năng làm tan chất kết tụ canxi vô cơ - chất gây ra chứng xơ vữa động mạch.

1.9 Giảm tình trạng suy giảm tĩnh mạch

Sử dụng các món ăn từ củ dền hay thường xuyên uống nước ép củ dền sẽ giúp bạn ngăn ngừa và làm giảm tình trạng suy giảm tĩnh mạch. Một số chất trong củ dền có thể giúp độ đàn hồi của động mạch được giữ ổn định.

1.10 Làm giảm mệt mỏi

Cũng chính nhờ thành phần nitrat nên củ dền có tác dụng làm giảm quá trình hấp thụ oxy, từ đó làm giảm sự mệt mỏi cho cơ thể.

1.11 Tăng cường hệ miễn dịch

Chính sự đa dạng trong thành phần dinh dưỡng nên củ dền có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch và chống lại nhiễm trùng.

1.12 Tăng cường chức năng não bộ

Các bệnh như alzheimer và parkinson sẽ “ghé thăm” khi bạn già đi. Chính vì thế, để bảo vệ sức khỏe não bộ, giảm suy giảm nhận thức bạn cần có một chế độ ăn có nhiều hàm lượng nitrat. Và củ dền chính là thực phẩm có thể đáp ứng tốt cho bạn trong việc cung cấp nitrat cho cơ thể.

1.13 Ngăn ngừa ung thư

Một trong những tác dụng của củ dền là giúp ngăn ngừa ung thư phổi và ung thư da. Nước ép từ củ dền giúp ngăn chặn hợp chất nitrosamines - chất có khả năng gây ung thư.

Uống nước ép củ dền có thể giúp phòng ngừa một số loại ung thư (Nguồn: Internet)

Ngoài ra, củ dền cũng chứa nhiều chất chống oxy hóa là các hợp chất giúp trung hòa gốc tự do có hại cho cơ thể. Các chất chống oxy hóa có thể giúp chống lại một số loại ung thư, tiểu đường hay bệnh tim mạch.

1.14 Tăng cường khả năng tập luyện

Củ dền đã được chứng minh là có những tác động mạnh mẽ đến việc nâng cao hiệu suất tập luyện, bởi thành phần nitrat trong củ dền có thể giúp cải thiện hiệu quả của ty thể - cơ quan chịu trách nhiệm tạo ra năng lượng cho cơ thể.

1.15 Chống viêm

Củ dền chứa nhiều sắc tố betalain, nên có thể có một số đặc tính chống viêm. Tuy nhiên, hầu hết các nghiên cứu trong lĩnh vực này đều chỉ được thực hiện trên chuột. Cần có thêm nhiều nghiên cứu sâu hơn để xác nhận tính chính xác của lý thuyết này.

2. Tác dụng của củ dền đối với bà bầu

Đối với phụ nữ mang thai, củ dền là loại thực phẩm vô cùng bổ dưỡng và có tác dụng cực kỳ tốt vì:

• Làm tăng chất sắt phòng chống thiếu máu
• Vitamin C trong củ dền giúp cơ thể hấp thu chất sắt tốt hơn, tăng cường hệ miễn dịch.
• Acid folic trong củ dền thuộc dạng hòa tan trong nước nên giúp phát triển bào thai và hình thành các tế bào màu đỏ.
• Betacyanin sắc tố màu đỏ đậm của củ dền có tác dụng giải độc gan. Gan khỏe mạnh sẽ giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt và điều đó sẽ có lợi cho thai phụ.
• Nước nấu từ củ dền có thể giúp ngăn chặn tình trạng tăng cân quá mức khi mang thai.
• Củ dền còn giúp tăng cường khả năng chịu đựng thể chất trong lúc chuyển dạ, hạ huyết áp và ngăn ngừa khiếm khuyết cho thai nhi.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng thai phụ nên bổ sung củ dền vào chế độ ăn trong thời kỳ mang thai dưới dạng salad hoặc nấu chung với các loại rau xanh khác sẽ rất tốt cho sức khỏe thai phụ.

Xem thêm: Khám phá sự phát triển của thai nhi trong bụng mẹ qua từng tháng thai kỳ

3. Tác dụng của củ dền đối với trẻ em

Củ dền chính là thực phẩm được nhiều mẹ lựa chọn để làm món ăn dặm cho bé. Củ dền được chứng minh là an toàn cho trẻ nhỏ. Những chất dinh dưỡng có trong củ dền sẽ mang đến nhiều tác dụng tốt đối với trẻ nhỏ như:

• Giảm nguy cơ thiếu máu
• Hỗ trợ trẻ tiêu hóa tốt, ngăn ngừa các vấn đề về táo bón
• Tăng cường sức đề kháng cho trẻ
• Giúp thải độc cơ thể bé

4. Tác hại của củ dền khi dùng sai cách

Bên cạnh những tác dụng tốt cho sức khỏe, nếu bạn sử dụng không đúng cách thì nguy cơ cao có thể mắc phải các tác hại của củ dền. Những người có tình trạng sức khỏe đặc biệt hoặc có vấn đề di truyền, tiêu thụ củ dền có thể gây ra một số phản ứng từ nhẹ đến trung bình.

Người có tình trạng sức khỏe đặc biệt hay có vấn đề về di truyền hãy cân nhắc khi sử dụng củ dền (Nguồn: Internet)

5. Các món ăn lành mạnh từ củ dền

Củ dền là loại thực phẩm thường xuyên xuất hiện trong các bữa ăn gia đình quen thuộc. Bạn có thể kết hợp củ dền với những loại thực phẩm khác để chế biến thành các món ăn thanh nhiệt dành cho gia đình như:

• Canh củ dền đỏ nấu sườn non: Có tác dụng giúp bổ máu vì chứa nhiều vitamin A, B1, B2...
• Canh củ dền nấu thịt bằm: Để đảm bảo một cơ thể khỏe mạnh, giàu năng lượng, bạn có thể bổ sung món canh củ dền nấu thịt bằm với công dụng giải nhiệt cũng như chữa được nhiều bệnh như táo bón, bệnh phụ sản, các loại bệnh về xương khớp...
• Salad củ dền: Món salad rau dền là một lựa chọn lành mạnh cho gia đình vào những dịp cuối tuần. Bạn có thể chuẩn bị thêm một phần salad củ dền ăn kèm với các món mặn trong bữa ăn.
• Nước ép củ dền: Sau bữa ăn chính, bạn có thể bổ sung thêm nước ép củ dền vào thực đơn cuối của bữa ăn. Loại nước ép này có tác dụng rất tốt cho việc giảm cân, làm đẹp da và tốt cho huyết áp. Tuy nhiên, vì nước ép củ dền có tác dụng rất mạnh, do đó bạn không nên uống quá nhiều, nhất là khi cơ thể bạn chưa quen với loại thức uống này.

6. Thành phần dinh dưỡng trong củ dền

Theo số liệu từ Trang cơ sở dữ liệu của Bộ nông nghiệp Hoa Kỳ, giá trị dinh dưỡng của củ dền vô cùng dồi dào, một số chất dinh dưỡng điển hình được lấy từ 100g củ dền (phần ăn được) như sau:

• Nước: 87.5g
• Năng lượng: 43 KCal
• Carbohydrate (đạm): 9.56 g
• Chất béo: 0.17 g
• Chất xơ: 2.8 g
• Canxi: 16 mg
• Sắt: 0.35 mg
• Photpho: 40 mg
• Kali: 325 mg
• Vitamin C: 4.9 mg
• Vitamin K: 0.2 mg
• Vitamin E: 0.04 mg
• Vitamin A: 2 µg

Như vậy, việc sử dụng củ dền để bổ sung dưỡng chất cho cơ thể là hoàn toàn cần thiết. Củ dền an toàn và không gây ra nhiều tác dụng phụ lớn. Tuy nhiên, nếu bạn nằm trong số những người có tình trạng sức khỏe đặc biệt hay có vấn đề về di truyền thì hãy cân nhắc khi sử dụng thực phẩm này.